Review
BibTex RIS Cite

SPORDA YETENEK SEÇİMİ VE YÖNETİMİ İLE İLGİLİ TÜRKİYE'DE YAPILMIŞ ARAŞTIRMALARIN DERLEMESİ

Year 2023, Volume: 6 Issue: 1, 8 - 27, 30.07.2023

Umut Dinçer

https://doi.org/10.36415/dagcilik.1302013

Abstract

Bu çalışmanın amacı sporda yetenek seçimi ve yönetimi hakkında Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmaların derlemesini yaparak sporda yetenek seçimi ve yönetimi konusunda antrenörlere, beden eğitimi öğretmenlerine ve spor yöneticilerine daha belirgin bir yol gösterici kaynak oluşturmaktır. Çalışmada farklı veri tabanlarında farklı dillerde araştırma yapılmış, çoğunlukla “Sporda Yetenek Seçimi”, “Motor Gelişim ve Yetenek Seçimi”, “Sporda Yetenek Yönetimi”, “Sporda Yönlendirme” anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Yerli kaynaklardan elde edilen bulguları bir araya getirmek için çalışmada sistematik derleme araştırma yöntemi kullanılmıştır. Konu ile ilgili toplamda 27 adet araştırma incelenmiştir. Spor dalına özgü özelliklerin bilinmesi yeteneğin belirlenmesinde önemli olabilir. Yetenekli sporcuların bulunmasında çok sayıda antrenman grubu oluşturulması etkili olup bu antrenmanlar müsabakalar ile desteklenerek uzun bir süreç içerisinde değerlendirilmelidir. Yeteneğin seçiminde; genetik, fiziksel, fizyolojik, psikososyal ve çevresel süreçler etkilidir. Bu süreçte sportif hazırbulunuşluk önemlidir. Çünkü yetenekli sporcunun gelişimi aşamasında fizyolojik, fiziksel, psikososyal ve sportif performans verileri dikkate alınmalıdır. Motorik özellikler yaş gruplarına göre değişiklik gösterebilir ve bu özellikler yetenek seçiminde önemlidir. Branşlara özgü yetenek seçimi test bataryalarının oluşturulması yeteneğin tespitine destek olabilmektedir. Yeteneğin belirlenmesinde sporcunun bilimsel verilerinin daha belirgin bir yol göstereceği söylenebilir. Bilimsel seçim yöntemlerinin doğal seçim yöntemlerine göre sporda başarılı olacak sporcuların belirlenmesinde daha etkili olacağı söylenebilir. Ulusal ve uluslararası düzeyde başarılı olacak sporcuların tespitine erken yaşlarda başlanılmalı ve bu süreçler rasyonel yetenek yönetimi modelleri ile desteklenmelidir. Belirlenen yetenekli sporculara yönelik kişisel gelişimi destekleyecek eğitimler verilmeli ve hukuksal açıdan doğru yönetilmelidir. Yeteneğin tespitini belirleyen kişi veya kurumlar desteklenmelidir. Yetenekli sporcuların tespitinde sporun paydaşı kurum ve kuruluşların koordineli çalışması önemlidir. Yeteneğin belirlenmesinin ardından var olan yeteneğin geliştirilmesi ve yönlendirilmesini için bu sürecin doğru yönetilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda yetenek yönetimi kavramı ortaya çıkmış olup ilerleyen dönemlerde kavram konuyla ilgili araştırmacıların odak noktası olabilecek bir hale gelmiştir. Yeteneğin yönetimi ile ilgili yerli araştırmaların sayısı çok azdır. Bu sebeple Türkiye’deki örneklem grupları ile yetenek yönetimi konusunda yeni araştırmalar gerçekleştirilmelidir.

Keywords

Spor Yetenek Yetenek Seçimi Sporda Yönlendirme

References

  • Açıkada, C. ve Ergen, E., (1990). Bilim ve Spor, S. 216-223, Ankara.
  • Arabacı, R., Koparan, Ş., Öztürk, F. Ve Akın, M. (2008). Olimpiyatlar İçin Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönlendirme Projesi II. Aşama Sonuçlarının İncelenmesi (Bursa Örneği). E-Journal Of New World Sciences Academy Health Sciences, 3, (2), B0019, 86-98.
  • Aston, C. & Morton, L. (2005). Managing Talent For Competitive Advantage: Taking A Systemic Approach To Talent Management. Strategic Hr Review. 4;(5):28 – 3.
  • Australian Sports Commission. (1998). The National Talent Identification And Development Program: Instructional Manual. Australian Sports Commission, Belconnen, Act Australia.
  • Ayan, V. ve Mülazımoğlu O. (2009). Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönelik 8 – 10 Yaş Grubu Erkek Çocukların Fiziksel Özelliklerinin Ve Bazı Performans Profillerinin İncelenmesi, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 23(3), 113 – 118
  • Ayan, V. ve Mülazımoğlu, O. (2010). Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönlendirmede 8–10 Yaş Grubu Kız Çocuklarının Fiziksel Özelliklerinin Ve Bazı Performans Profillerinin İncelenmesi Ankara Örneği. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 4 (3), 152-159.
  • Aydos, L.,Yaman, M., Pekel, H., A., Bayraktar, I. (2010). Atletizmde Türkiye Norm Değerleri, Ankara.
  • Baker, J. ve Schorer, J. (2010). Identification And Development Of Talent in Sport -Introduction To The Special Issue. Talent Development And Excellence, 2(2), 119–121.
  • Baker, J., Janning, C., Wong, H., Cobley, S. & Schorer, J. (2012). Variations İn Relative Age Effects İn İndividual Sports: Skiing, Figüre Skating And Gymnastics. European Journal Of Sport Science, Pp.1–8. Advance Online Publication.
  • Bakır, E. (2020). 8-10 Yaş Grubu Gelişen Erkek Çocukların Tenis Sporuna Yönelik İlk Yetenek Seçimi Aşamasında Teknik Eğitim Gelişiminin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitisü, İstanbul.
  • Balyi, I. Ve Hamilton, A. (2004). Long-Term Athlete Development: Trainability İn Childhood And Adolescence. Olympic Coach, 16(1), 4–9.
  • Barraclough, S., Till, K., Kerr, A., & Emmonds, S. (2022). Methodological Approaches To Talent Identification İn Team Sports: A Narrative Review. Sports, 10(6), 81.
  • Bayar, P., (1993). Orta Ve Uzun Mesafe Koşucularında Yetenek Seçimi Ve Yönlendirme. Atletizm Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 10, 8–13.
  • Bayraktar, I. (2019). Geleneksel Yetenek Seçimi Mi, Uzun Dönem Sporcu Gelişimi Mi?. Hergüner, G. (Der.), Her Yönüyle Spor(Ss.10-31). İstanbul: Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları.
  • Bedard, K. & Dhuey, E. (2006). The Persistence Of Early Childhood Maturity: International Evidence Of Long-Run Age Effects. The Quarterly Journal Of Economics, 121: 1437–1472.
  • Bektaş, S. (2004). Sporda Yetenek Seçimi Ve Yönlendirme Açısından Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının Değerlendirilmesi Ve Bir Model Önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  • Berk, Y. (2021). Sportif Yetenek Geliştirme Ortamı Ölçeği Türkçe Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
  • Bloom, B. S. (1985). Developing Talent İn Young People. New York: Ballantine.
  • Bompa, T. O. (1990). Theory And Methodology Of Training, Second Edition, Kendal / Hunt Publishing, P. 333-348.
  • Bompa, T. O. (1994). Theory And Methodology Of Training: The Key To Athletic Performance. Kendall: Hunt Publishing Company.
  • Bompa, T. O. (1994). Theory And Methodology Of Training: The Key To Athletic Performance. Kend Bompa, T. O. (1999). Periodization: Theory And Methodology Of Training (4th Edition). Champaign, Illinois: Human Kinetics.All: Hunt Publishing Company.
  • Bompa, T. O. (2000). Total Training For Young Champions Champaign, Il: Human Kinetics. Publishers, Inc.
  • Bompa T. O. (2009). Antrenman Kuramı Ve Yöntemi, Ankara: Spor.
  • Bullock, N., Gulbin, J. P., Martin, D. T., Ross, A., Holland, T. & Marino, FE. (2009). ‘Talent İdentification And Deliberate Programming İn Skeleton: İce Novice To Winter Olympian İn 14 Months’, Journal Of Sports Sciences, 27(4): 397– 404.
  • Bulut, M. (2021). Trabzon İlinde Görev Yapan Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenlerinin Futbolda Yetenek Seçim Kriterleriyle İlgili Görüşlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
  • Clark, J.E. & Whıtall, J. (1989). What İs Motor Development?: The Lessons Of History. Quest, 41: 183- 202.
  • Côté, J. (1999). The İnfluence Of The Family İn The Development Of Talent İn Sport. The Sport Psychologist, 13(4): 395-417.
  • Coutts, A. J., Kempton, T. & Vaeyens, R. (2014). Relative Age Effects İn Australian Football League National Draftees. Journal Of Sports Sciences.
  • Conn, J. M., Annest, J. L. & Gilchrist, J. (2003). Sports And Recreation Related İnjury Episodes İn The Us Population, 1997–99. Injury Prevention 9(2): 117–123.
  • Dalmonte, A. (1986). "Talent Identification In Sports", (Çev. Kamil Özer) I. Uluslararası Yetenek Seçimi Sempozyumu, S. 1-30, İstanbul.
  • Demiral, Ş. (2007). Bayan Judocularda Yetenek Seçimi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Demiral, Ş., Erdemir, İ., Kızılyaprak, H. (2006). Bayan Judocularda Yetenek Seçimi, 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongre Kitabı, S. 176-178.
  • Dragan. I. (1978). Refacenea Organismuliu Dupa Antrenament. Bucharest:Sport-Turism
  • Epstein D. (2013). The Sports Gene. Inside The Science Of Extraordinary Athlethic Performance. The Gene-Free Model Of Expertise. Penguin Group New York.
  • Ericsson, K., Krampe, T. & Tesch-Römer, C. (1993). The Role Of Deliberate Practice İn The Acquisition Of Expert Performance. Psychological Review, 100(3): 363.
  • Ericsson, K. A., Charness, N., Feltovich, PJ. Ve Hoffman, RR. (Ed.). (2006). The Cambridge Handbook Of Expertise And Expert Performance. New York: Cambridge University Press.
  • Esen, S. & Uslu, T. (2020). Futbolda Yetenek Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Topsıs Yöntemi Aracılığıyla Değerlendirilmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 4 (2), 111-123.
  • Ford, P., De Ste Croix, M., Lloyd, R., Meyers, R., Moosavi, M., Oliver, J., … Williams, C. (2011). The Long-Term Athlete Development Model: Physiological Evidence And Application. Journal Of Sports Sciences, 29(4), 389–402.
  • Ford, P. R. & Williams, MA. (2011). No Relative Age Effect İn The Birth Dates Of Award-Winning Athletes İn Male Professional Team Sports. Research Quarterly For Exercise And Sport, 82(3):.570–573.
  • Fraser-Thomas, J. & Côté J. (2009). Understanding Adolescents’ Positive And Negative Development Experiences İn Sport. The Sport Psychologist, 23: 3-23.
  • Fraser-Thomas, J.,Côté J. & Deakin, J. (2005). Youth Sport Programs: An Avenue To Foster Positive Youth Development. Physical Education And Sport Pedagogy, 10: 19–40.
  • Gagne, F. (1985). Giftedness And Talent: Reexamining A Reexamination Of The Definitions. Gifted Child Quarterly, 29: 103-112.
  • Gagne, F. & St. Pere, F. (2002). When Iq İs Controlled Does Motivation Still Predict Achievement? Intelligence, 30: 71-100.
  • Gallahue, D. L., Ozmun, J. C., & Goodway, J. D. (2014). Çocuklarda Motor Gelişimi Anlamak: Bebekler, Çocuklar, Ergenler, Yetişkinler. Ankara.
  • Gürses, Ç., Olgun, P., (1991). Sporda Başarıyı Etkileyen Faktörler, Sportif Yetenek Araştırma Metodu, Tsv, S. 5-16, Ankara.
  • Gotch, K. & Gilchrist, J. (2002). Nonfatal Sports And Recreation-Related İnjuries Treated İn Emergency Departments – United States, July 2000–June 2001. Morbidity Mortality Weekly Report.Pp: 51: 736–740.
  • Grasgruber, P. (2022). The Physique Of Olympic Athletes As A Reflection Of Human Physical Variation: Implications For The Study Of Adaptive Evolution And The Mapping Of Global Sports Potential. In: Research Square.
  • Gürkan, H. H. ve Müniroğlu, S. (2001). Türkiye Profesyonel Futbol Liglerinde Mücadele Eden Takımların Altyapı Antrenörlerinin Yetenek Seçim Kriterleriyle İlgili Görüşlerinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 6 (1), 23-40.
  • Güçlüöver, A., Şahin, İ. N., Gülü, M. ve Esen, HT. (2019). Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönlendirmede 9-10 Yaş Çocukların Bazı Fiziksel Özellikleri Ve Performans Profillerinin İncelenmesi: Kırıkkale Örneği. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4 (2), 199-210.
  • Haywood K. M, Getchell, N. (2014). Life Span Motor Development (6th Ed.). Human Kinetics, Champaign, Il.
  • Kanat Usta, H. (2019). Yapay Sinir Ağları Temelli Sporda Yetenek Yönlendirme Karar Destek Sistemi Tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Karl, K. (2001). Sporda Yetenek Arama Seçme Ve Yönlendirme (Çeviri: H. Harputluoğlu). Bağırgan Yayımevi, Ankara.
  • Ko, B. G., Park, D. H., Yun, S. W., Lee, J. G. ve Shin, S. Y. (2003). The Construction Of Sports Talent Identification Models. International Journal Of Applied Sports Sciences, 15(2), 64–84.
  • Kozel, J. (1996). Talent Identification And Development in Germany. Coaching Focus, 31: 5-6.
  • Lee, M., (1993). Coaching Children In Sport, Fn Spon, S. 53, London.
  • Lloyd, R. S. ve Oliver, J. L. (2012). The Youth Physical Development Model: A New Approach To Long-Term Athletic Development. Strength And Conditioning Journal |, 34(3), 61–72.
  • Maqueira‐Marín, J. M., Nuñez‐Cacho‐Utrilla, P. V., Fernández‐Menéndez, J., & Minguela‐Rata, B. (2022). Fast‐Track Talent To Compete İn The Short Term. Looking At The Soccer Mirror: Atlético De Madrid Fc Versus Fc Barcelona. Managerial And Decision Economics.
  • Maughan R. J. (2009). Olympic Textbook Of Science İn Sport. International Olympic Committee. Lyle J. Micheli., Mountjoy M. Special Populations. The Young Athlete. Blackwell Publishing Ltd. 365-382.
  • Mccarthy N. & Collins, D. (2014). Initial İdentification & Selection Bias Versus The Eventual Confirmation Of Talent: Evidence For The Benefits Of A Rocky Road? Journal Of Sports Sciences. 32;(17): 1604-1610.
  • Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D. G., & Prisma Group. (2010). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. International journal of surgery, 8(5), 336-341.
  • Muratlı, S. (1997). Çocuk Ve Spor. Ankara: Bağırgan.
  • Muratlı, S. (2003). Çocuk Ve Spor Antrenman Bilimi Yaklaşımıyla. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Muratlı, S., Şahin, G., Kalyoncu, O. (2005). Antrenman Ve Müsabaka, İstanbul: Yaylım.
  • Mülazımoğlu, O., Koç, H., Erol, A. E., Kaya, M. ve Ayan, V. (2009). E-Journal Of New World Sciences Academy Sports Sciences, 2b0029, 4, (4), 300-312.
  • Newin, J., Bloom, G. A. & Loughead, T. M. (2008). Youth Ice Hockey Coaches’ Perceptions Of A Team-Building İntervention Program. The Sport Psychologist, 22: 54-72.
  • Özen, Ö., (1998). Çocuk Ve Gençlerde Kuvvet Antrenmanları. Atletizm Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 32, 19–26.
  • Özer, D., & Özer, MK. (2009). Çocuklarda Motor Gelişim (6 B.). Ankara: Nobel.
  • Özer K., (1993). Antropometri Sporda Morfolojik Planlama Kazancı Matbacılık İstanbul Sf. 23-35
  • Özer, K., (1988). "Sporda Yetenek Araştırmasının Temelleri" Cimnastik Dergisi, Sayı 1-2, Ankara.
  • Pekel, H. A. (2007). Atletizmde Yetenek Aramasına Bağlı Olarak 10-12 Yaş Grubu Çocuklarda Bazı Değişkenler Üzerinde Normatif Çalışma (Ankara İli Örneği). Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Polat, M. (2012). Alp Disiplini Kayakçılarında Yetenek Seçimlerinin Bazı Genetik Markerlarla Belirlenmesi. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
  • Pepe, K. & Bozkurt, İ. (2006). Ortaöğretim Kurumlarında Spor Alanı Uygulamalarının Nitelikli Bireylerin Seçimi Ve Yetiştirilmesi Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 497-506.
  • Rathus, S. A. (2008). Childhood And Adolescence: Voyages İn Development (3rd Ed.). Thomson Wadsworth, Belmont, Ca.
  • Saçaklı, M. (1998) Dört Yüz Minik-Yıldız 14/16 Genç Takım Futbolcularında Kuvvet Parametrelerinin Tespiti Ve Yetenek Seçimindeki Etkisi. M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
  • Sevim, Y. (1991). Sporda Yetenek Seçimi Ve Temel İlkeleri. Beden Eğitimi Ve Spor Araştırmaları Dergisi, 2 (7), 45-48.
  • Sevimli, D. (2015). Sporda Yetenek Gelişiminin Yönetim Süreci. CBÜ Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 10 (1), 1-9.
  • Smith, R. E. & Smoll, F. L. (2002). Youth Sports As A Behavior Setting For Psychosocial İnterventions. In J. Van Raalte & B. W. Brewer (Eds.), Exploring Sport And Exercise Psychology (2nd Ed.,Pp. 341-371). Washington, Dc: American Psychological Association.
  • Smoll, F. L., Smith, R. E., Barnett, N. P. & Everett, J. J. (1993). Enhancement Of Children’s Self-Esteem Through Social Support Training For Youth Sport Coaches. Journal Of Applied Psychology, 78: 602-610.
  • Soy, E. (2019). 8- 10 Yaş Grubu Çocuklarda Sporda Yetenek Seçimi İle Kinestetik Zeka Ve Fiziksel Öz Saygınlık Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Soy, E. & Pekel, H. A. (2020). 8-10 Yaş Grubu Çocuklarda Sporda Yetenek Seçimi İle Kinestetik Zeka Ve Fiziksel Öz Saygınlık Arasındaki İlişki. Aksaray University Journal Of Sport And Health Researches Asujshr, 2020, Cilt: 1, Sayı: 1, Sayfa:10-24
  • Sözen, H., Arı, E., Erdoğan, E. & Cevahircioğlu, B. (2019). Ordu İlinde Öğrenim Gören İlköğretim Öğrencilerinin Alan Testlerine Göre Sportif Yetenek Düzeylerinin Belirlenmesi. Spor Ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 35-47.
  • Subak, G. E., Müniroğlu, RS. & Kaya, K. (2022). 2020 Sonrası Sporda Yetenek Seçiminde Ulaşılan Nokta Ve Temel Tartışmalar. Iğdır Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5 (1), 1-11.
  • Till, K., Cobley, S., Wattie, N., O’hara, J., Cooke, C. & Chapman, C. (2010). The Prevalence, İnfluential Factors And Mechanisms Of Relative Age Effects İn Uk Rugby League. Scandinavian Journal Of Medicine And Science in Sports, 20: 320–329.
  • Tutkun, E. (2002). Samsun İli İlk Öğretim Çağı Çocuklarının Yetenek Seçim Yönteminin Geliştirilmesi, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
  • Tutkun, E. (2007). Futbolda Yetenek Seçimi Modelleri. Akademi Basın Ve Yayıncılık. İstanbul.
  • Turnagöl, H., (1991). "Gelecekte Başarılı Sportif Performans İçin Bir Özellik Olarak Çocukluk Döneminde Yetenek Gelişimi" Antrenman Bilgisi Sempozyumu, S. 149, Ankara.
  • Vaeyens, R., Güllich, A., Warr, C. R. ve Philippaerts, R. (2009). Talent Identification And Promotion Programmes Of Olympic Athletes. Journal Of Sports Sciences, 27(13), 1367–1380.
  • Vaeyens, R., Lenoir, M., Williams, A. M. ve Philippaerts, R. M. (2008). Talent Identification And Development Programmes in Sport: Current Models And Future Directions. Sports Medicine, 38(9), 703–714.
  • Yaman, N. (2014). Sporda Kronolojik Yaşa Göre Yapılan Yetenek Seçiminde Biyolojik Olgunluğun Motor Becerilere Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yaşlı, B. Ç. (2021) Yetenek Seçiminde Bütünsel Yaklaşım: Antrenör Görüşü Ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yavaş, A. (2008). 9-11 Yaş Grubu Çocukların Hentbole Özgü Yetenek Düzeylerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Weiss, M. R. & Williams, L. (2004). The Why Of Youth Sport Involvement: A Developmental Perspective On Motivational Processes. In M.R. Weiss (Ed.), Developmental Sport And Exercise Psychology: A Lifespan Perspective (Pp. 223-268). Morgantown, Wv: Fitness Information Technology.
  • Williams, A. M. & Reilly, T. (2000). Talent Identification And Development in Soccer. Journal Of Sports Sciences: 18: 657-667.
  • Wolstencroft E. (2002). Talent Identification And Development: An Academic Review. Chapter 4. Current Practices in Talent Detection And Identification. Sportscotland Caledonia Gyle. Edinburg.

COMPILATION OF RESEARCH MADE IN TURKEY ON TALENT SELECTION AND MANAGEMENT IN SPORTS

Year 2023, Volume: 6 Issue: 1, 8 - 27, 30.07.2023

Umut Dinçer

https://doi.org/10.36415/dagcilik.1302013

Abstract

The aim of this study is to compile the studies carried out in Turkey on talent selection and management in sports and to create a more specific guiding resource for trainers, physical education teachers and sports managers on talent selection and management in sports. In the study, research was conducted in different languages in different databases, and the keywords "Talent Selection in Sports", "Motor Development and Talent Selection", "Talent Management in Sports", "Guidance in Sport" were used. A systematic review research method was used in the study to bring together the findings obtained from domestic sources. A total of 27 studies on the subject were examined. Knowing the sport-specific features may be important in determining the ability. Creating a large number of training groups is effective in finding talented athletes, and these trainings should be supported by competitions and evaluated in a long process. In the selection of talent; genetic, physical, physiological, psychosocial and environmental processes are effective. In this process, sports readiness is important. Because, physiological, physical, psychosocial and sportive performance data should be taken into account during the development of a talented athlete. Motoric features may vary according to age groups, and these features are important in talent selection. The creation of branch-specific skill selection test batteries can support the determination of talent. It can be said that the scientific data of the athlete will show a more specific way in determining the talent. It can be said that scientific selection methods will be more effective in determining the athletes who will be successful in sports than natural selection methods. The identification of athletes who will be successful at national and international level should be started at an early age and these processes should be supported by rational talent management models. Trainings to support personal development should be given to the determined talented athletes and they should be managed legally. Persons or institutions that determine the determination of talent should be supported. Coordinated work of sports-stakeholder institutions and organizations is important in identifying talented athletes. After the determination of the talent, this process must be managed correctly in order to develop and direct the existing talent. In this direction, the concept of talent management has emerged, and in the following periods, the concept has become the focus of researchers on the subject. There is very little domestic research on talent management. For this reason, new research on talent management should be carried out with sample groups in Turkey.

Keywords

Sport Talent Talent Selection Guidance in Sport

References

  • Açıkada, C. ve Ergen, E., (1990). Bilim ve Spor, S. 216-223, Ankara.
  • Arabacı, R., Koparan, Ş., Öztürk, F. Ve Akın, M. (2008). Olimpiyatlar İçin Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönlendirme Projesi II. Aşama Sonuçlarının İncelenmesi (Bursa Örneği). E-Journal Of New World Sciences Academy Health Sciences, 3, (2), B0019, 86-98.
  • Aston, C. & Morton, L. (2005). Managing Talent For Competitive Advantage: Taking A Systemic Approach To Talent Management. Strategic Hr Review. 4;(5):28 – 3.
  • Australian Sports Commission. (1998). The National Talent Identification And Development Program: Instructional Manual. Australian Sports Commission, Belconnen, Act Australia.
  • Ayan, V. ve Mülazımoğlu O. (2009). Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönelik 8 – 10 Yaş Grubu Erkek Çocukların Fiziksel Özelliklerinin Ve Bazı Performans Profillerinin İncelenmesi, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 23(3), 113 – 118
  • Ayan, V. ve Mülazımoğlu, O. (2010). Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönlendirmede 8–10 Yaş Grubu Kız Çocuklarının Fiziksel Özelliklerinin Ve Bazı Performans Profillerinin İncelenmesi Ankara Örneği. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 4 (3), 152-159.
  • Aydos, L.,Yaman, M., Pekel, H., A., Bayraktar, I. (2010). Atletizmde Türkiye Norm Değerleri, Ankara.
  • Baker, J. ve Schorer, J. (2010). Identification And Development Of Talent in Sport -Introduction To The Special Issue. Talent Development And Excellence, 2(2), 119–121.
  • Baker, J., Janning, C., Wong, H., Cobley, S. & Schorer, J. (2012). Variations İn Relative Age Effects İn İndividual Sports: Skiing, Figüre Skating And Gymnastics. European Journal Of Sport Science, Pp.1–8. Advance Online Publication.
  • Bakır, E. (2020). 8-10 Yaş Grubu Gelişen Erkek Çocukların Tenis Sporuna Yönelik İlk Yetenek Seçimi Aşamasında Teknik Eğitim Gelişiminin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitisü, İstanbul.
  • Balyi, I. Ve Hamilton, A. (2004). Long-Term Athlete Development: Trainability İn Childhood And Adolescence. Olympic Coach, 16(1), 4–9.
  • Barraclough, S., Till, K., Kerr, A., & Emmonds, S. (2022). Methodological Approaches To Talent Identification İn Team Sports: A Narrative Review. Sports, 10(6), 81.
  • Bayar, P., (1993). Orta Ve Uzun Mesafe Koşucularında Yetenek Seçimi Ve Yönlendirme. Atletizm Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 10, 8–13.
  • Bayraktar, I. (2019). Geleneksel Yetenek Seçimi Mi, Uzun Dönem Sporcu Gelişimi Mi?. Hergüner, G. (Der.), Her Yönüyle Spor(Ss.10-31). İstanbul: Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları.
  • Bedard, K. & Dhuey, E. (2006). The Persistence Of Early Childhood Maturity: International Evidence Of Long-Run Age Effects. The Quarterly Journal Of Economics, 121: 1437–1472.
  • Bektaş, S. (2004). Sporda Yetenek Seçimi Ve Yönlendirme Açısından Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının Değerlendirilmesi Ve Bir Model Önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  • Berk, Y. (2021). Sportif Yetenek Geliştirme Ortamı Ölçeği Türkçe Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
  • Bloom, B. S. (1985). Developing Talent İn Young People. New York: Ballantine.
  • Bompa, T. O. (1990). Theory And Methodology Of Training, Second Edition, Kendal / Hunt Publishing, P. 333-348.
  • Bompa, T. O. (1994). Theory And Methodology Of Training: The Key To Athletic Performance. Kendall: Hunt Publishing Company.
  • Bompa, T. O. (1994). Theory And Methodology Of Training: The Key To Athletic Performance. Kend Bompa, T. O. (1999). Periodization: Theory And Methodology Of Training (4th Edition). Champaign, Illinois: Human Kinetics.All: Hunt Publishing Company.
  • Bompa, T. O. (2000). Total Training For Young Champions Champaign, Il: Human Kinetics. Publishers, Inc.
  • Bompa T. O. (2009). Antrenman Kuramı Ve Yöntemi, Ankara: Spor.
  • Bullock, N., Gulbin, J. P., Martin, D. T., Ross, A., Holland, T. & Marino, FE. (2009). ‘Talent İdentification And Deliberate Programming İn Skeleton: İce Novice To Winter Olympian İn 14 Months’, Journal Of Sports Sciences, 27(4): 397– 404.
  • Bulut, M. (2021). Trabzon İlinde Görev Yapan Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenlerinin Futbolda Yetenek Seçim Kriterleriyle İlgili Görüşlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
  • Clark, J.E. & Whıtall, J. (1989). What İs Motor Development?: The Lessons Of History. Quest, 41: 183- 202.
  • Côté, J. (1999). The İnfluence Of The Family İn The Development Of Talent İn Sport. The Sport Psychologist, 13(4): 395-417.
  • Coutts, A. J., Kempton, T. & Vaeyens, R. (2014). Relative Age Effects İn Australian Football League National Draftees. Journal Of Sports Sciences.
  • Conn, J. M., Annest, J. L. & Gilchrist, J. (2003). Sports And Recreation Related İnjury Episodes İn The Us Population, 1997–99. Injury Prevention 9(2): 117–123.
  • Dalmonte, A. (1986). "Talent Identification In Sports", (Çev. Kamil Özer) I. Uluslararası Yetenek Seçimi Sempozyumu, S. 1-30, İstanbul.
  • Demiral, Ş. (2007). Bayan Judocularda Yetenek Seçimi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Demiral, Ş., Erdemir, İ., Kızılyaprak, H. (2006). Bayan Judocularda Yetenek Seçimi, 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongre Kitabı, S. 176-178.
  • Dragan. I. (1978). Refacenea Organismuliu Dupa Antrenament. Bucharest:Sport-Turism
  • Epstein D. (2013). The Sports Gene. Inside The Science Of Extraordinary Athlethic Performance. The Gene-Free Model Of Expertise. Penguin Group New York.
  • Ericsson, K., Krampe, T. & Tesch-Römer, C. (1993). The Role Of Deliberate Practice İn The Acquisition Of Expert Performance. Psychological Review, 100(3): 363.
  • Ericsson, K. A., Charness, N., Feltovich, PJ. Ve Hoffman, RR. (Ed.). (2006). The Cambridge Handbook Of Expertise And Expert Performance. New York: Cambridge University Press.
  • Esen, S. & Uslu, T. (2020). Futbolda Yetenek Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Topsıs Yöntemi Aracılığıyla Değerlendirilmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 4 (2), 111-123.
  • Ford, P., De Ste Croix, M., Lloyd, R., Meyers, R., Moosavi, M., Oliver, J., … Williams, C. (2011). The Long-Term Athlete Development Model: Physiological Evidence And Application. Journal Of Sports Sciences, 29(4), 389–402.
  • Ford, P. R. & Williams, MA. (2011). No Relative Age Effect İn The Birth Dates Of Award-Winning Athletes İn Male Professional Team Sports. Research Quarterly For Exercise And Sport, 82(3):.570–573.
  • Fraser-Thomas, J. & Côté J. (2009). Understanding Adolescents’ Positive And Negative Development Experiences İn Sport. The Sport Psychologist, 23: 3-23.
  • Fraser-Thomas, J.,Côté J. & Deakin, J. (2005). Youth Sport Programs: An Avenue To Foster Positive Youth Development. Physical Education And Sport Pedagogy, 10: 19–40.
  • Gagne, F. (1985). Giftedness And Talent: Reexamining A Reexamination Of The Definitions. Gifted Child Quarterly, 29: 103-112.
  • Gagne, F. & St. Pere, F. (2002). When Iq İs Controlled Does Motivation Still Predict Achievement? Intelligence, 30: 71-100.
  • Gallahue, D. L., Ozmun, J. C., & Goodway, J. D. (2014). Çocuklarda Motor Gelişimi Anlamak: Bebekler, Çocuklar, Ergenler, Yetişkinler. Ankara.
  • Gürses, Ç., Olgun, P., (1991). Sporda Başarıyı Etkileyen Faktörler, Sportif Yetenek Araştırma Metodu, Tsv, S. 5-16, Ankara.
  • Gotch, K. & Gilchrist, J. (2002). Nonfatal Sports And Recreation-Related İnjuries Treated İn Emergency Departments – United States, July 2000–June 2001. Morbidity Mortality Weekly Report.Pp: 51: 736–740.
  • Grasgruber, P. (2022). The Physique Of Olympic Athletes As A Reflection Of Human Physical Variation: Implications For The Study Of Adaptive Evolution And The Mapping Of Global Sports Potential. In: Research Square.
  • Gürkan, H. H. ve Müniroğlu, S. (2001). Türkiye Profesyonel Futbol Liglerinde Mücadele Eden Takımların Altyapı Antrenörlerinin Yetenek Seçim Kriterleriyle İlgili Görüşlerinin İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 6 (1), 23-40.
  • Güçlüöver, A., Şahin, İ. N., Gülü, M. ve Esen, HT. (2019). Sporda Yetenek Seçimi Ve Spora Yönlendirmede 9-10 Yaş Çocukların Bazı Fiziksel Özellikleri Ve Performans Profillerinin İncelenmesi: Kırıkkale Örneği. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4 (2), 199-210.
  • Haywood K. M, Getchell, N. (2014). Life Span Motor Development (6th Ed.). Human Kinetics, Champaign, Il.
  • Kanat Usta, H. (2019). Yapay Sinir Ağları Temelli Sporda Yetenek Yönlendirme Karar Destek Sistemi Tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Karl, K. (2001). Sporda Yetenek Arama Seçme Ve Yönlendirme (Çeviri: H. Harputluoğlu). Bağırgan Yayımevi, Ankara.
  • Ko, B. G., Park, D. H., Yun, S. W., Lee, J. G. ve Shin, S. Y. (2003). The Construction Of Sports Talent Identification Models. International Journal Of Applied Sports Sciences, 15(2), 64–84.
  • Kozel, J. (1996). Talent Identification And Development in Germany. Coaching Focus, 31: 5-6.
  • Lee, M., (1993). Coaching Children In Sport, Fn Spon, S. 53, London.
  • Lloyd, R. S. ve Oliver, J. L. (2012). The Youth Physical Development Model: A New Approach To Long-Term Athletic Development. Strength And Conditioning Journal |, 34(3), 61–72.
  • Maqueira‐Marín, J. M., Nuñez‐Cacho‐Utrilla, P. V., Fernández‐Menéndez, J., & Minguela‐Rata, B. (2022). Fast‐Track Talent To Compete İn The Short Term. Looking At The Soccer Mirror: Atlético De Madrid Fc Versus Fc Barcelona. Managerial And Decision Economics.
  • Maughan R. J. (2009). Olympic Textbook Of Science İn Sport. International Olympic Committee. Lyle J. Micheli., Mountjoy M. Special Populations. The Young Athlete. Blackwell Publishing Ltd. 365-382.
  • Mccarthy N. & Collins, D. (2014). Initial İdentification & Selection Bias Versus The Eventual Confirmation Of Talent: Evidence For The Benefits Of A Rocky Road? Journal Of Sports Sciences. 32;(17): 1604-1610.
  • Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D. G., & Prisma Group. (2010). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. International journal of surgery, 8(5), 336-341.
  • Muratlı, S. (1997). Çocuk Ve Spor. Ankara: Bağırgan.
  • Muratlı, S. (2003). Çocuk Ve Spor Antrenman Bilimi Yaklaşımıyla. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Muratlı, S., Şahin, G., Kalyoncu, O. (2005). Antrenman Ve Müsabaka, İstanbul: Yaylım.
  • Mülazımoğlu, O., Koç, H., Erol, A. E., Kaya, M. ve Ayan, V. (2009). E-Journal Of New World Sciences Academy Sports Sciences, 2b0029, 4, (4), 300-312.
  • Newin, J., Bloom, G. A. & Loughead, T. M. (2008). Youth Ice Hockey Coaches’ Perceptions Of A Team-Building İntervention Program. The Sport Psychologist, 22: 54-72.
  • Özen, Ö., (1998). Çocuk Ve Gençlerde Kuvvet Antrenmanları. Atletizm Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 32, 19–26.
  • Özer, D., & Özer, MK. (2009). Çocuklarda Motor Gelişim (6 B.). Ankara: Nobel.
  • Özer K., (1993). Antropometri Sporda Morfolojik Planlama Kazancı Matbacılık İstanbul Sf. 23-35
  • Özer, K., (1988). "Sporda Yetenek Araştırmasının Temelleri" Cimnastik Dergisi, Sayı 1-2, Ankara.
  • Pekel, H. A. (2007). Atletizmde Yetenek Aramasına Bağlı Olarak 10-12 Yaş Grubu Çocuklarda Bazı Değişkenler Üzerinde Normatif Çalışma (Ankara İli Örneği). Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Polat, M. (2012). Alp Disiplini Kayakçılarında Yetenek Seçimlerinin Bazı Genetik Markerlarla Belirlenmesi. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
  • Pepe, K. & Bozkurt, İ. (2006). Ortaöğretim Kurumlarında Spor Alanı Uygulamalarının Nitelikli Bireylerin Seçimi Ve Yetiştirilmesi Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 497-506.
  • Rathus, S. A. (2008). Childhood And Adolescence: Voyages İn Development (3rd Ed.). Thomson Wadsworth, Belmont, Ca.
  • Saçaklı, M. (1998) Dört Yüz Minik-Yıldız 14/16 Genç Takım Futbolcularında Kuvvet Parametrelerinin Tespiti Ve Yetenek Seçimindeki Etkisi. M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
  • Sevim, Y. (1991). Sporda Yetenek Seçimi Ve Temel İlkeleri. Beden Eğitimi Ve Spor Araştırmaları Dergisi, 2 (7), 45-48.
  • Sevimli, D. (2015). Sporda Yetenek Gelişiminin Yönetim Süreci. CBÜ Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 10 (1), 1-9.
  • Smith, R. E. & Smoll, F. L. (2002). Youth Sports As A Behavior Setting For Psychosocial İnterventions. In J. Van Raalte & B. W. Brewer (Eds.), Exploring Sport And Exercise Psychology (2nd Ed.,Pp. 341-371). Washington, Dc: American Psychological Association.
  • Smoll, F. L., Smith, R. E., Barnett, N. P. & Everett, J. J. (1993). Enhancement Of Children’s Self-Esteem Through Social Support Training For Youth Sport Coaches. Journal Of Applied Psychology, 78: 602-610.
  • Soy, E. (2019). 8- 10 Yaş Grubu Çocuklarda Sporda Yetenek Seçimi İle Kinestetik Zeka Ve Fiziksel Öz Saygınlık Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Soy, E. & Pekel, H. A. (2020). 8-10 Yaş Grubu Çocuklarda Sporda Yetenek Seçimi İle Kinestetik Zeka Ve Fiziksel Öz Saygınlık Arasındaki İlişki. Aksaray University Journal Of Sport And Health Researches Asujshr, 2020, Cilt: 1, Sayı: 1, Sayfa:10-24
  • Sözen, H., Arı, E., Erdoğan, E. & Cevahircioğlu, B. (2019). Ordu İlinde Öğrenim Gören İlköğretim Öğrencilerinin Alan Testlerine Göre Sportif Yetenek Düzeylerinin Belirlenmesi. Spor Ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 35-47.
  • Subak, G. E., Müniroğlu, RS. & Kaya, K. (2022). 2020 Sonrası Sporda Yetenek Seçiminde Ulaşılan Nokta Ve Temel Tartışmalar. Iğdır Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5 (1), 1-11.
  • Till, K., Cobley, S., Wattie, N., O’hara, J., Cooke, C. & Chapman, C. (2010). The Prevalence, İnfluential Factors And Mechanisms Of Relative Age Effects İn Uk Rugby League. Scandinavian Journal Of Medicine And Science in Sports, 20: 320–329.
  • Tutkun, E. (2002). Samsun İli İlk Öğretim Çağı Çocuklarının Yetenek Seçim Yönteminin Geliştirilmesi, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
  • Tutkun, E. (2007). Futbolda Yetenek Seçimi Modelleri. Akademi Basın Ve Yayıncılık. İstanbul.
  • Turnagöl, H., (1991). "Gelecekte Başarılı Sportif Performans İçin Bir Özellik Olarak Çocukluk Döneminde Yetenek Gelişimi" Antrenman Bilgisi Sempozyumu, S. 149, Ankara.
  • Vaeyens, R., Güllich, A., Warr, C. R. ve Philippaerts, R. (2009). Talent Identification And Promotion Programmes Of Olympic Athletes. Journal Of Sports Sciences, 27(13), 1367–1380.
  • Vaeyens, R., Lenoir, M., Williams, A. M. ve Philippaerts, R. M. (2008). Talent Identification And Development Programmes in Sport: Current Models And Future Directions. Sports Medicine, 38(9), 703–714.
  • Yaman, N. (2014). Sporda Kronolojik Yaşa Göre Yapılan Yetenek Seçiminde Biyolojik Olgunluğun Motor Becerilere Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yaşlı, B. Ç. (2021) Yetenek Seçiminde Bütünsel Yaklaşım: Antrenör Görüşü Ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yavaş, A. (2008). 9-11 Yaş Grubu Çocukların Hentbole Özgü Yetenek Düzeylerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Weiss, M. R. & Williams, L. (2004). The Why Of Youth Sport Involvement: A Developmental Perspective On Motivational Processes. In M.R. Weiss (Ed.), Developmental Sport And Exercise Psychology: A Lifespan Perspective (Pp. 223-268). Morgantown, Wv: Fitness Information Technology.
  • Williams, A. M. & Reilly, T. (2000). Talent Identification And Development in Soccer. Journal Of Sports Sciences: 18: 657-667.
  • Wolstencroft E. (2002). Talent Identification And Development: An Academic Review. Chapter 4. Current Practices in Talent Detection And Identification. Sportscotland Caledonia Gyle. Edinburg.
There are 94 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Sports Medicine, Sports Science and Exercise (Other)
Journal Section Review
Authors

Umut Dinçer 0000-0003-0245-5351

Publication Date July 30, 2023
Submission Date May 24, 2023
Acceptance Date July 5, 2023
Published in Issue Year 2023Volume: 6 Issue: 1

Cite

APA Dinçer, U. (2023). SPORDA YETENEK SEÇİMİ VE YÖNETİMİ İLE İLGİLİ TÜRKİYE’DE YAPILMIŞ ARAŞTIRMALARIN DERLEMESİ. Uluslararası Dağcılık Ve Tırmanış Dergisi, 6(1), 8-27. https://doi.org/10.36415/dagcilik.1302013
 Download Cover Image