Öz
The aim of this study is to examine recreation of the relationship between forests and the environment. In this study the differential method (analytical method) was used. By considering the relationship with the forests and the environment, together with literature data obtained were evaluated in relation with each other.
Recreation, is defined as for people to live healthy and to work efficiently to deteriorating integrity wished by the activities accessing again (Kılıçaslan, 2008). Recreation areas also can be defined as places where recreational activities carried out (Uzun, 2005). The unfavorable conditions in urban areas, and due to lack of recreational resources city dwellers, are turning to recreation resources which is outside of city. Especially because of its natural, cultural and visual values forested areas the most preferred comes at the beginning of recreation resources (Akten ve Akten, 2011). Forest recreation areas, "a forest integrity or on the part of a forest, relating to various outdoors recreation human activities are the place " (Aslanboğa ve Gül, 1999; Atken, 2003). In addition, forested areas for a variety of recreation use of natural resources can offer a combination of a substantial part, to people the physical and mental aspects have positively contributed (Akten ve Akten, 2011). Hence forest recreation, in the forest and the wild depends on the surrounding natural resources can be defined as recreational activities and experiences (Hammit, 2004).
The environment also can be defined as where living things included and that carries all vital activities environment or circumstances (DPT, 1997). Negative results seen around the city, increases of the human-environment relationship in a healthy way to walk that will allow the need for recreation areas (Karahan ve Orhan, 2009). People in an effort to meet their physical and spiritual needs with social, cultural, economic, and physiological facilities are turning to recreation areas in order to regain their lost energy and leisure (Şimşek ve Korkut, 2009). Made in recreational areas a large part of recreational activities occur in nature. So, most of the resources are used for recreational purposes are in nature. Therefore, there is a close relationship between people and lived with the natural environment, on the one hand in terms of economic and continuation of life, on the other hand in terms of many activities such as sports, tourism and recreational values (Karaküçük, 2008). Recreational activities brings a number of environmental problems. The effects of these activities on natural areas, changes caused by activities depending on the specificity and size can be positive or negative (Turton, 2005).
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akten, M. ve Akten, S.,(2011), ‘’Rekreasyon Potansiyellerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Model Yaklaşımı: Gülez Yöntemi’’, I. Ulusal Sarıgöl İlçesi ve Değerlendirme Sempozyumu, Sarıgöl.
- Aslan, S., Alkan, H., ve Eker, M., (2008), ‘’ 2/B Uygulamalarına İlişkin Bazı Sorunlar: Isparta-Aksu Yöresi Örneği’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Sayfa: 101-108.
- Aslanboğa, İ., ve Gül, A., (1999), “Kemalpaşa Ormanlarının Rekreasyonel Değeri”, Kemalpaşa Sempozyumu, 3-5 Haziran, İzmir.
- Atik, M., Sayan, S., ve Karagüzel, O., (2009), ‘’Impact of Recreational Trampling on the Natural Vegetation in Termessos National Park’’, Antalya-Turkey, Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 3, Sayfa: 249-258.
- Atken, M., (2003), ‘’Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Mevcut Potansiyellerinin Belirlenmesi’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 115-132.
- Barnhart, C., C., (1975), ‘’The World Book Dictionary, Field Enterpress Educational’’ Chicago, USA.
- Çidam, F. B., (2007), ‘’Diyarbakır Kent Dokusunun Turizm ve Rekreasyon Kaynaklarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi’’, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sayfa: 221.
- Demirel, M., Gürbüz, B. ve Karaküçük, S., (2009), ‘’Rekreasyonel Aktivitelere Katılımın Çevreye Yönelik Tutum Üzerindeki Etkisi ve Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği’nin Geçerliği ve Güvenirliği’’, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, Sayfa: 47-50.
- DPT., (1997), ‘’Ulusal Çevre Eylem Planı: Eğitim ve Katılım, Devlet Planlama Teşkilatı’’, Ankara.
- Genç, H., Demirkaya, H. ve Karasakal, G., (2010), ‘’İlköğretim Öğrencilerinin Ormana İlişkin Görüşleri: Nitel Bir Araştırma’’, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, Sayfa: 150-166.
- Gül, A., Özgüner, H., Akten, M. ve Küçük, V., (2004), ‘’Gölcük Gölü ve Çevresi Peyzaj Planlama ve Tasarım Projesi’’, SDÜ Bilimsel Araştırma Yönetim Birimi Alt Yapı Projesi, No: 2002/2, Isparta.
- Gülez, S., (1990), “Orman içi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesi İçin Bir Değerlendirme Yöntemi”, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Cilt: 40, Sayı: 2, Sayfa: 132-147.
- Hammitt, WE., (2004), ‘’Recreation/user Needs and Preferences’’, Encyclopedia of Forest Sciences (Ed: Burley, J., Evans, J., Youngquist, J. A.) Volume: 2, ISBN: 0-12-145160-7 (set).
- Jackson, S., Paradubraj, P., (2004), “Introduction Environmental Conflict in the Asia-Pacific”, Journal of Asia Pacific Viewpoint, Cilt: 45, Sayı: 1, Sayfa: 1-11.
- Karahan, F., ve Orhan, T., (2009), ‘’Çoruh Havzası Uzundere Vadisi’nin Kırsal Rekreasyon Planlaması Yönünden Suya Dayalı Olanakları’’, Kırsal Çevre Yıllığı, Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Sayfa: 55-82, Ankara.
- Karaküçük, S., (1999), ‘’Rekreasyon Boş zamanları Değerlendirme’’, Bağırgan Yayımevi, 3. Baskı, Ankara.
- Karaküçük, S., (2008), ‘’Rekreasyon (Boş Zamanları Değerlendirme)’’, Beşinci Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
- Karaman, T. Z., (1996), “Sosyo-Ekonomik Çevre ve Çevresel Etki Değerlendirmesi”, Türk İdare Dergisi, İçişleri Bakanlığı Yayını, Sayı: 410, Sayfa: 59.
- Karpuzcu, M., (2006), ‘’Çevre Kirlenmesi ve Kontrolü’’, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Keleş, R., ve Hamamcı, C., (2005), ‘’Çevre Politikası’’, Beşinci Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
- Kılıçaslan, Ç., (2008), ‘’Ortaca Kenti Rekreasyon Alanlarının Mevcut Durumu Ve Muğla Üniversitesi Ortaca Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Rekreasyon Alanlarına Yönelik Beklentileri’’, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1-2, Sayfa: 3-16.
- Korkmaz, N., ve Karadeniz, N., (2004), ‘’Nallıhan-Hoşebe Orman İçi Dinlenme Yerinin Rekreasyon Kaynaklarının Geliştirilmesi’’, Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 1, Sayfa: 24-30.
- Kraus R., (1971), ‘’Recreation and Leisure in Modern Society’’, USA.
- Pak, M., (2002), ‘’ Orman Kaynağından Rekreasyonel Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değerinin Tahmin Edilmesi ve Bu Değer Üzerinde Etkili Olan Değişkenler Üzerine Bir Araştırma’’, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Sayfa: 272.
- Smith, S., (1989), “Why a Botanical Garden”, The Public Garden, American Associa Swathore, USA.
- Şahin Ş. ve Barış M., (1998), “Kentsel Doku İçerisinde Açık ve Yeşil Alan Standartlarını Belirleyen Etmenler”, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, İstanbul.
- Şimşek D. S., ve Korkut A. B., (2009), ‘’Kıyı Şeridi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesinde Bir Yöntem: Tekirdağ Merkez İlçe Örneği’’, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 6, Sayfa: 316-327.
- Turton, S.M., (2005), “Managing Environment Impacts of Recreation and Tourism in Rainforests of the Wet Tropics of Queensland World Heritage Area”, Geographical Research, Cilt: 43, Sayı: 2, Sayfa: 140 – 151.
- Türker, M. F., Öztürk, A., Pak, M., ve Durusoy, İ., (2002), ‘’Orman Kaynağından Geleneksel ve Çağdaş Yararlanma Şekilleri: Dünya, Ülkemiz ve Bölgemizdeki Durum, Kırsal Çevre Yıllığı’’, Ankara.
- Uzun, S., (2005), ‘’Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti: Gölcük Ormaniçi Dinlenme Alanı ve İnönü Parkı Örneği’’, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD, Yüksek Lisans tezi, Sayfa: 104.
- Uzun, S., ve Müderrisoğlu, H., (2010), ‘’Kırsal Rekreasyon Alanlarında Kullanıcı Memnuniyeti: Bolu Gölcük Ormaniçi Dinlenme Yeri Örneği’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı:1, Sayfa: 67-82.
- Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş., ve Yılmaz, M., (2005) ‘’Çevre Bilimi’’, İkinci Baskı, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
- Yılmaz, R., (2006),’’Saroz Körfezi’nin Turizm ve Rekreasyonel Kullanım Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A Sayı: 1, Sayfa: 124-135.
- Yücel, E., Aşan, Z., Öz, M. ve Öztürk, M., (1998), ‘’Eskişehir Yöresinde Bazı Dinlenme Alanlarının Rekreasyonel Talep Değerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar’’, Cilt: 7, Sayı: 26, Sayfa: 21-26.
Öz
Bu çalışmanın amacı ormanlar ve çevrenin rekreasyon ile olan ilişkisinin incelenmesidir. Bu çalışmada ayrımsal yöntem (analitik metot) kullanılarak, ormanlar ve çevrenin rekreasyon ile olan ilişkisi ele alınıp, literatür, araştırma ve taramalarla beraber elde edilen verilerin birbirleriyle ilişkilendirilmesiyle değerlendirilmiştir. Rekreasyon, insanın sağlıklı yaşamak ve verimli çalışmak için bozulan bütünlüğüne dilediği aktivitelerle yeniden erişmesi olarak tanımlanmaktadır (Kılıçaslan, 2008). Rekreasyon alanları ise, rekreasyonel aktivitelerinin gerçekleştirildiği mekanlar olarak tanımlanabilir (Uzun, 2005). Kentsel mekanlarda yaşanan olumsuz koşullar ve rekreasyon kaynaklarının yetersizliği nedeniyle kent insanı, kent dışındaki rekreasyon kaynaklarına yönelmektedir. Özellikle sahip olduğu doğal, kültürel ve görsel değerler nedeniyle ormanlık alanlar en çok tercih edilen rekreasyon kaynaklarının başında gelmektedir (Akten ve Akten, 2011). Orman rekreasyon alanları; “bir orman bütünlüğü veya bir orman parçası üzerinde, açık havada dinlenmeye ilişkin çeşitli insan etkinliklerinin yapıldığı yerlerdir” (Aslanboğa ve Gül, 1999; Atken, 2003). Ayrıca ormanlık alanlar çeşitli rekreasyon kullanımlar için doğal kaynakların önemli bir kısmını bir arada sunabilmekte, insanlara fiziksel ve ruhsal yönden olumlu katkılar sağlamaktadır (Akten ve Akten, 2011). Buradan hareketle orman rekreasyonu, orman içinde ve yabanıl çevredeki doğal kaynaklara bağlı rekreasyon etkinlikleri ve deneyimleri olarak tanımlanabilir (Hammit, 2004). Çevre ise, canlıların içinde bulunduğu ve tüm hayati etkinliklerini sürdürdüğü ortam ya da koşullar olarak tanımlanabilir (DPT, 1997). Kent çevresinde görülen olumsuz sonuçlar, insançevre ilişkisinin sağlıklı biçimde yürümesini sağlayacak rekreasyon alanlarına olan gereksinimi arttırmaktadır (Karahan ve Orhan, 2009). Fiziksel ve ruhsal gereksinimlerini karşılama çabasında olan insanlar sosyal, kültürel, ekonomik ve fizyolojik olanakları ile boş zamanlarını değerlendirmek ve yitirdikleri enerjilerini yeniden kazanmak amacıyla rekreasyon alanlarına yönelmektedirler (Şimşek ve Korkut, 2009). Rekreasyon alanlarında yapılan rekreasyon etkinliklerinin büyük bir kısmı doğada meydana gelmektedir. Yani, rekreasyon amacıyla kullanılan kaynakların çoğu doğadadır. Bu yüzden, insan ile yaşadığı doğal çevre arasında, bir taraftan ekonomik ve hayatın devamı bakımından, diğer taraftan turizm ve spor gibi birçok etkinlik çeşidinin yer aldığı rekreasyonel değerler bakımından yakın bir ilişki bulunmaktadır (Karaküçük, 2008). Doğada yapılan bu rekreatif etkinlikler beraberinde de bir takım çevresel sorunlar getirmektedir. Bu etkinliklerin doğal alandaki etkileri, etkinliklerin neden olduğu değişikliklerin belirginliğine ve büyüklüğüne göre olumlu ya da olumsuz olabilir (Turton, 2005)
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akten, M. ve Akten, S.,(2011), ‘’Rekreasyon Potansiyellerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Model Yaklaşımı: Gülez Yöntemi’’, I. Ulusal Sarıgöl İlçesi ve Değerlendirme Sempozyumu, Sarıgöl.
- Aslan, S., Alkan, H., ve Eker, M., (2008), ‘’ 2/B Uygulamalarına İlişkin Bazı Sorunlar: Isparta-Aksu Yöresi Örneği’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Sayfa: 101-108.
- Aslanboğa, İ., ve Gül, A., (1999), “Kemalpaşa Ormanlarının Rekreasyonel Değeri”, Kemalpaşa Sempozyumu, 3-5 Haziran, İzmir.
- Atik, M., Sayan, S., ve Karagüzel, O., (2009), ‘’Impact of Recreational Trampling on the Natural Vegetation in Termessos National Park’’, Antalya-Turkey, Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 3, Sayfa: 249-258.
- Atken, M., (2003), ‘’Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Mevcut Potansiyellerinin Belirlenmesi’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 115-132.
- Barnhart, C., C., (1975), ‘’The World Book Dictionary, Field Enterpress Educational’’ Chicago, USA.
- Çidam, F. B., (2007), ‘’Diyarbakır Kent Dokusunun Turizm ve Rekreasyon Kaynaklarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi’’, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sayfa: 221.
- Demirel, M., Gürbüz, B. ve Karaküçük, S., (2009), ‘’Rekreasyonel Aktivitelere Katılımın Çevreye Yönelik Tutum Üzerindeki Etkisi ve Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği’nin Geçerliği ve Güvenirliği’’, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, Sayfa: 47-50.
- DPT., (1997), ‘’Ulusal Çevre Eylem Planı: Eğitim ve Katılım, Devlet Planlama Teşkilatı’’, Ankara.
- Genç, H., Demirkaya, H. ve Karasakal, G., (2010), ‘’İlköğretim Öğrencilerinin Ormana İlişkin Görüşleri: Nitel Bir Araştırma’’, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, Sayfa: 150-166.
- Gül, A., Özgüner, H., Akten, M. ve Küçük, V., (2004), ‘’Gölcük Gölü ve Çevresi Peyzaj Planlama ve Tasarım Projesi’’, SDÜ Bilimsel Araştırma Yönetim Birimi Alt Yapı Projesi, No: 2002/2, Isparta.
- Gülez, S., (1990), “Orman içi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesi İçin Bir Değerlendirme Yöntemi”, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Cilt: 40, Sayı: 2, Sayfa: 132-147.
- Hammitt, WE., (2004), ‘’Recreation/user Needs and Preferences’’, Encyclopedia of Forest Sciences (Ed: Burley, J., Evans, J., Youngquist, J. A.) Volume: 2, ISBN: 0-12-145160-7 (set).
- Jackson, S., Paradubraj, P., (2004), “Introduction Environmental Conflict in the Asia-Pacific”, Journal of Asia Pacific Viewpoint, Cilt: 45, Sayı: 1, Sayfa: 1-11.
- Karahan, F., ve Orhan, T., (2009), ‘’Çoruh Havzası Uzundere Vadisi’nin Kırsal Rekreasyon Planlaması Yönünden Suya Dayalı Olanakları’’, Kırsal Çevre Yıllığı, Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Sayfa: 55-82, Ankara.
- Karaküçük, S., (1999), ‘’Rekreasyon Boş zamanları Değerlendirme’’, Bağırgan Yayımevi, 3. Baskı, Ankara.
- Karaküçük, S., (2008), ‘’Rekreasyon (Boş Zamanları Değerlendirme)’’, Beşinci Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
- Karaman, T. Z., (1996), “Sosyo-Ekonomik Çevre ve Çevresel Etki Değerlendirmesi”, Türk İdare Dergisi, İçişleri Bakanlığı Yayını, Sayı: 410, Sayfa: 59.
- Karpuzcu, M., (2006), ‘’Çevre Kirlenmesi ve Kontrolü’’, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Keleş, R., ve Hamamcı, C., (2005), ‘’Çevre Politikası’’, Beşinci Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
- Kılıçaslan, Ç., (2008), ‘’Ortaca Kenti Rekreasyon Alanlarının Mevcut Durumu Ve Muğla Üniversitesi Ortaca Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Rekreasyon Alanlarına Yönelik Beklentileri’’, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1-2, Sayfa: 3-16.
- Korkmaz, N., ve Karadeniz, N., (2004), ‘’Nallıhan-Hoşebe Orman İçi Dinlenme Yerinin Rekreasyon Kaynaklarının Geliştirilmesi’’, Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 1, Sayfa: 24-30.
- Kraus R., (1971), ‘’Recreation and Leisure in Modern Society’’, USA.
- Pak, M., (2002), ‘’ Orman Kaynağından Rekreasyonel Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değerinin Tahmin Edilmesi ve Bu Değer Üzerinde Etkili Olan Değişkenler Üzerine Bir Araştırma’’, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Sayfa: 272.
- Smith, S., (1989), “Why a Botanical Garden”, The Public Garden, American Associa Swathore, USA.
- Şahin Ş. ve Barış M., (1998), “Kentsel Doku İçerisinde Açık ve Yeşil Alan Standartlarını Belirleyen Etmenler”, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, İstanbul.
- Şimşek D. S., ve Korkut A. B., (2009), ‘’Kıyı Şeridi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesinde Bir Yöntem: Tekirdağ Merkez İlçe Örneği’’, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 6, Sayfa: 316-327.
- Turton, S.M., (2005), “Managing Environment Impacts of Recreation and Tourism in Rainforests of the Wet Tropics of Queensland World Heritage Area”, Geographical Research, Cilt: 43, Sayı: 2, Sayfa: 140 – 151.
- Türker, M. F., Öztürk, A., Pak, M., ve Durusoy, İ., (2002), ‘’Orman Kaynağından Geleneksel ve Çağdaş Yararlanma Şekilleri: Dünya, Ülkemiz ve Bölgemizdeki Durum, Kırsal Çevre Yıllığı’’, Ankara.
- Uzun, S., (2005), ‘’Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti: Gölcük Ormaniçi Dinlenme Alanı ve İnönü Parkı Örneği’’, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD, Yüksek Lisans tezi, Sayfa: 104.
- Uzun, S., ve Müderrisoğlu, H., (2010), ‘’Kırsal Rekreasyon Alanlarında Kullanıcı Memnuniyeti: Bolu Gölcük Ormaniçi Dinlenme Yeri Örneği’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı:1, Sayfa: 67-82.
- Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş., ve Yılmaz, M., (2005) ‘’Çevre Bilimi’’, İkinci Baskı, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
- Yılmaz, R., (2006),’’Saroz Körfezi’nin Turizm ve Rekreasyonel Kullanım Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A Sayı: 1, Sayfa: 124-135.
- Yücel, E., Aşan, Z., Öz, M. ve Öztürk, M., (1998), ‘’Eskişehir Yöresinde Bazı Dinlenme Alanlarının Rekreasyonel Talep Değerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar’’, Cilt: 7, Sayı: 26, Sayfa: 21-26.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Mart 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt 2 (Özel Sayı 1) |
