Araştırma Makalesi
Covid-19 Pandemi Sürecinde Bireylerin Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri ve Rekreasyonda Algılanan Sağlık Çıktılarının İncelenmesi
Öz
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından COVID-19 olarak adlandırılan koronavirüs pandemisi tüm dünyayı etkisi altına alarak yeni yaşam koşullarını beraberinde getirmiştir. Bu süreçte bireylerin psikolojik durumlarında ve rekreasyonel aktivitelerde algılanan sağlık çıktılarında farklılaşmanın olacağı düşüncesiyle yapılan bu çalışmada bireylerin psikolojik sağlamlık düzeyleri ve rekreasyonda algılanan sağlık çıktılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmaya Türkiye’nin farklı bölgelerinde ikamet eden 516 kişi (255 kadın, 261 erkek) gönüllü olarak katılmıştır. Araştırma verileri pandemi koşulları nedeniyle online ortamda hazırlanan çevrimiçi anket yöntemiyle toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formunun yanında Türkçeye Tayfun Doğan (2015) tarafından uyarlanan “Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” ve Yerlisu Lapa vd., (2017) tarafından uyarlanan “Rekreasyonda Algılanan Sağlık Çıktıları Ölçeği” kullanılmıştır. Veri analizinde bağımsız örneklemler için t testi, tek faktörlü ANOVA ve Pearson Korelasyon testleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgularda, cinsiyet değişkenine göre katılımcıların psikolojik sağlamlık düzeyleri puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmektedir. Katılımcıların herhangi bir sağlık/fitness merkezine üyelik durumlarına göre yapılan analizde rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ölçeğinin tüm alt boyutlarında, fiziksel aktiviteye katılım durumu değişkeninde ise her iki ölçekte ve tüm alt boyutlarda istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Bununla birlikte katılımcıların psikolojik sağlamlık düzeyleri ile rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ortalama puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak, Covid-19 pandemi sürecinde fiziksel açıdan aktif olan ve düzenli egzersiz yapan bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin ve rekreatif aktivitelerde algıladıkları sağlık çıktılarının daha yüksek olduğu belirtilebilir. Bu durumda, katılımcıların psikolojik sağlamlık düzeyleri arttıkça rekreasyondan algıladıkları sağlık çıktıları düzeyinin de arttığı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler
COVID-19 Pandemi Psikolojik sağlamlık Fiziksel aktivite Sağlık çıktıları
Kaynakça
- Achenbach, J. (2020). The Washington Post: Mental health experts offer counsel on staying calm during coronavirus pandemic. Erişim adresi: https://www.washingtonpost.com/health/mental-health-experts-offercounsel-on-staying-calm-during-coronavirus-pandemic/2020/03/17/a1a22af6-6701-11ea-b313-df458622c2cc_story.html.
- Ateş, B. ve Sağar, M.E. (2021). Üniversite öğrencilerinde öz-yeterliğin yordayıcısı olarak bilişsel esneklik, duygu düzenleme becerileri ve psikolojik sağlamlık. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 679-695. https://doi: 10.17932/IAU.IAUSBD.2021.021/iausbd_v13i3006
- Aydın, İ., Öncü, E., Akbulut, V. ve Küçük Kılıç, S. (2019). Öğretmen adaylarında boş zaman sıkılma algısı ve psikolojik sağlamlık ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(1), 39-53.
- Bozdağ, F. (2020). Pandemi sürecinde psikolojik sağlamlık. Electronic Turkish Studies, 15(6), 247-257. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44890
- Çaykuş, E.T. ve Çaykuş, T.M. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde çocukların psikolojik dayanıklılığını güçlendirme yolları: ailelere, öğretmenlere ve ruh sağlığı uzmanlarına öneriler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 95-113.
- Dereceli, Ç. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin covid 19 sürecinde algıladıkları stres düzeylerinin psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisinin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 5(2), 74-81.
- Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
- Elçi, G., Doğan, M. ve Gürbüz, B. (2019). Bireylerin rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences, 5(3), 93-106. https://doi: 10.18826/useeabd.536833
- Gomez, E., Hill, E., Zhu, X. & Freidt, B. (2016). Perceived health outcomes of recreation scale (PHORS): reliability, validity and invariance. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 20(1), 27-37. https://doi.org/10.1080/1091367X.2015.1089245
- Gomez, E. & Hill, E. (2016). First landing state park: Participation patterns and perceived health outcomes of recreation at an urban-proximate park. Journal of Park and Recreation Administration, 34(1), 66-83. https://doi.org/10.18666/JPRA-2016-V34-I1-7034
- Güzel, P., Yıldız, K., Esentaş, M. ve Zerengök, D. (2020). “Know-How” to spend time in home isolation during covid-19; restrictions and recreational activities. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(2), 122-131. https://doi.org/10.17220/ijpes.2020.02.011
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Killgore, W.D.S., Taylor, E.C. & Cloonan, S.A. (2020). Psychological resilience during the COVID-19 lockdown. Psychiatry Research, 291, 113216. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113216.
- Lee, D.J., Kruger, S., Whang, M.J., Uysal, M. & Sirgy, M.J. (2014). Validating a customer well-being index related to natural wildlife tourism. Tourism Management, 45, 171–180. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2014.04.002
- Manfredo, M.J., Driver, B.L. & Tarrant, M.A. (1996). Measuring leisure motivation: A meta-analysis of the recreation experience preference scales. Journal of Leisure Research, 28(3), 188-213. https://doi.org/10.1080/00222216.1996.11949770
- Serdar, E. (2020). Serbest zaman tutumu, serbest zaman doyumu ve rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları arasındaki ilişki. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Smith, B.W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P. & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15(3), 194-200. https://doi: 10.1080/10705500802222972.
- Stieg, C. (2020). When it’s all too much, here’s how to quell coronavirus anxiety, according to experts. Erişim adresi: https://www.cnbc.com/2020/03/13/how-to-stay-calm-amid-coronavirus pandemic-anxiety-relieftips.html.
- Tabachnick, B.G. (2013). LS Fidell using multivariate statistics (sixth ed.). Boston: Pearson.
- T.C. İçişleri Bakanlığı. (2020). Koronavirüs ile Mücadele Kapsamında - Yeni Kısıtlama ve Tedbirler Genelgeleri. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021. https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadele-kapsaminda-sokaga-cikma-kisitlamalari---yeni-kisitlama-ve-tedbirler-genelgeleri.
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2020). Covid-19 (Sars-Cov-2 Enfeksiyonu) Rehberi, Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2021. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66337/genel-bilgiler-epidemiyoloji-ve-tani.html.
- Tural, E. (2020). Covid-19 pandemi dönemi ev karantinasında fiziksel aktivite düzeyinin yaşam kalitesine etkisi. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(Özel Sayı),10-18.
- Tükel, Y. (2021). Covid 19 sürecinde rekreatif faaliyetlere katılan bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 6(1), 91-104.
- Wang, C.J., Ng, C.Y. & Brook, R.H. (2020). Response to covid-19 in Taiwan: big data analytics, new technology, and proactive testing. JAMA, 323(14), 1341–1342. https://doi:10.1001/jama.2020.3151
- Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., & Ho, R. C. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(5), 1729. https://doi.org/10.3390/ijerph17051729.
- Yerlisu Lapa, T., Serdar E., Tercan Kaas E. ve Çakır V.O. (2017). Rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ölçeğinin Türkçe versiyonun psikometrik özellikleri. 15. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. Antalya, Türkiye.
- Yerlisu Lapa, T., Serdar, E., Tercan Kaas, E., Çakır, V.O. ve Köse, E. (2020) Rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ölçeğinin türkçe versiyonun psikometrik özellikleri. Hacettepe Journal of Sport Sciences, 31(2), 83-95. https://doi.org/10.17644/sbd.684205
Investigation of Psychological Resilience Levels of Individuals and Perceived Health Outcomes of Recreation During the Covid-19 Pandemic Process
Öz
The coronavirus pandemic, named as COVID-19 by the World Health Organization (WHO), has brought new living conditions with it by affecting the whole world. In this process, it was aimed to examine the psychological resilience levels of individuals and their perceived health outcomes in recreation, with the thought that there would be differentiation in the psychological state of individuals and their participation in recreational activities. For this purpose, 516 people (255 women, 261 men) residing in different regions of Turkey participated in the study voluntarily. The research data were collected by the online survey method prepared in the online environment due to the pandemic conditions. In addition to the personal information form, "short psychological resilience scale" and "perceived health outcomes scale in recreation" were used as data collection tools. In data analysis, t-test for independent samples, single-factor ANOVA and Pearson Correlation tests were used. In the findings obtained from the research, it is seen that the mean scores of the psychological resilience levels of the participants differ in a statistically significant way according to the gender variable. In the analysis made according to status of the participants membership to any health/fitness center, there is a statistically significant difference in all sub-scales of the scale of perceived health outcomes in recreation, and in both scales and all sub- scales in the variable of participation in physical activity. However, it is concluded that there is a positive and significant correlation between the psychological resilience levels of the participants and the mean scores of perceived health outcomes in recreation. As a result, it can be stated that individuals who are physically active and exercise regularly during the Covid-19 pandemic process have higher levels of psychological resilience and perceived health outcomes in recreational activities. In this case, it can be said that as the psychological resilience levels of the participants increase, the level of perceived health outcomes from recreation also increases.
Anahtar Kelimeler
COVID-19 Pandemic Psychological resilience Physical activity Health outcomes
Kaynakça
- Achenbach, J. (2020). The Washington Post: Mental health experts offer counsel on staying calm during coronavirus pandemic. Erişim adresi: https://www.washingtonpost.com/health/mental-health-experts-offercounsel-on-staying-calm-during-coronavirus-pandemic/2020/03/17/a1a22af6-6701-11ea-b313-df458622c2cc_story.html.
- Ateş, B. ve Sağar, M.E. (2021). Üniversite öğrencilerinde öz-yeterliğin yordayıcısı olarak bilişsel esneklik, duygu düzenleme becerileri ve psikolojik sağlamlık. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 679-695. https://doi: 10.17932/IAU.IAUSBD.2021.021/iausbd_v13i3006
- Aydın, İ., Öncü, E., Akbulut, V. ve Küçük Kılıç, S. (2019). Öğretmen adaylarında boş zaman sıkılma algısı ve psikolojik sağlamlık ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(1), 39-53.
- Bozdağ, F. (2020). Pandemi sürecinde psikolojik sağlamlık. Electronic Turkish Studies, 15(6), 247-257. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44890
- Çaykuş, E.T. ve Çaykuş, T.M. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde çocukların psikolojik dayanıklılığını güçlendirme yolları: ailelere, öğretmenlere ve ruh sağlığı uzmanlarına öneriler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 95-113.
- Dereceli, Ç. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin covid 19 sürecinde algıladıkları stres düzeylerinin psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisinin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 5(2), 74-81.
- Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
- Elçi, G., Doğan, M. ve Gürbüz, B. (2019). Bireylerin rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences, 5(3), 93-106. https://doi: 10.18826/useeabd.536833
- Gomez, E., Hill, E., Zhu, X. & Freidt, B. (2016). Perceived health outcomes of recreation scale (PHORS): reliability, validity and invariance. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 20(1), 27-37. https://doi.org/10.1080/1091367X.2015.1089245
- Gomez, E. & Hill, E. (2016). First landing state park: Participation patterns and perceived health outcomes of recreation at an urban-proximate park. Journal of Park and Recreation Administration, 34(1), 66-83. https://doi.org/10.18666/JPRA-2016-V34-I1-7034
- Güzel, P., Yıldız, K., Esentaş, M. ve Zerengök, D. (2020). “Know-How” to spend time in home isolation during covid-19; restrictions and recreational activities. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(2), 122-131. https://doi.org/10.17220/ijpes.2020.02.011
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Killgore, W.D.S., Taylor, E.C. & Cloonan, S.A. (2020). Psychological resilience during the COVID-19 lockdown. Psychiatry Research, 291, 113216. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113216.
- Lee, D.J., Kruger, S., Whang, M.J., Uysal, M. & Sirgy, M.J. (2014). Validating a customer well-being index related to natural wildlife tourism. Tourism Management, 45, 171–180. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2014.04.002
- Manfredo, M.J., Driver, B.L. & Tarrant, M.A. (1996). Measuring leisure motivation: A meta-analysis of the recreation experience preference scales. Journal of Leisure Research, 28(3), 188-213. https://doi.org/10.1080/00222216.1996.11949770
- Serdar, E. (2020). Serbest zaman tutumu, serbest zaman doyumu ve rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları arasındaki ilişki. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Smith, B.W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P. & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15(3), 194-200. https://doi: 10.1080/10705500802222972.
- Stieg, C. (2020). When it’s all too much, here’s how to quell coronavirus anxiety, according to experts. Erişim adresi: https://www.cnbc.com/2020/03/13/how-to-stay-calm-amid-coronavirus pandemic-anxiety-relieftips.html.
- Tabachnick, B.G. (2013). LS Fidell using multivariate statistics (sixth ed.). Boston: Pearson.
- T.C. İçişleri Bakanlığı. (2020). Koronavirüs ile Mücadele Kapsamında - Yeni Kısıtlama ve Tedbirler Genelgeleri. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021. https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadele-kapsaminda-sokaga-cikma-kisitlamalari---yeni-kisitlama-ve-tedbirler-genelgeleri.
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2020). Covid-19 (Sars-Cov-2 Enfeksiyonu) Rehberi, Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2021. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66337/genel-bilgiler-epidemiyoloji-ve-tani.html.
- Tural, E. (2020). Covid-19 pandemi dönemi ev karantinasında fiziksel aktivite düzeyinin yaşam kalitesine etkisi. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(Özel Sayı),10-18.
- Tükel, Y. (2021). Covid 19 sürecinde rekreatif faaliyetlere katılan bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 6(1), 91-104.
- Wang, C.J., Ng, C.Y. & Brook, R.H. (2020). Response to covid-19 in Taiwan: big data analytics, new technology, and proactive testing. JAMA, 323(14), 1341–1342. https://doi:10.1001/jama.2020.3151
- Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., & Ho, R. C. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(5), 1729. https://doi.org/10.3390/ijerph17051729.
- Yerlisu Lapa, T., Serdar E., Tercan Kaas E. ve Çakır V.O. (2017). Rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ölçeğinin Türkçe versiyonun psikometrik özellikleri. 15. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. Antalya, Türkiye.
- Yerlisu Lapa, T., Serdar, E., Tercan Kaas, E., Çakır, V.O. ve Köse, E. (2020) Rekreasyonda algılanan sağlık çıktıları ölçeğinin türkçe versiyonun psikometrik özellikleri. Hacettepe Journal of Sport Sciences, 31(2), 83-95. https://doi.org/10.17644/sbd.684205
Toplam 27 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Spor Hekimliği, Turizm (Diğer) |
| Bölüm | Orijinal Makale |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 12 Aralık 2021 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2021 |
| Kabul Tarihi | 9 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 6 Sayı: 2 |
